معرفی کشور
پرجمعیت‌ترین کشور دنیا با بیش از ۱.۳ میلیارد نفر سکنه است . این کشور که در شرق قاره آسیا واقع شده توسط حزب کمونیست چین در قالب نظام تک‌حزبی اداره میشود . این حزب بر ۲۲ استان ، ۵ منطقهٔ خودمختار ، ۴ شهر با مدیریت مستقیم (پکن ، تیانجین ، شانگهای و چونگ‌کینگ) و ۲ منطقهٔ اداری ویژهٔ بسیار خودمختار هنگ کنگ و ماکائو حکومت می‌کند . پایتخت کشور پکن است . جمهوری خلق چین با حدود ۹.۶ میلیون کیلومتر مربع سومین یا چهارمین کشور وسیع دنیا و دومین کشور بزرگ دنیا از نظر وسعت خاکی (بدون احتساب آبهای داخلی) است .
چین چشم‌انداز طبیعی متنوعی دارد ، از استپ‌های جنگلی و بیابان‌هایی چون گبی و تکله‌مکان در ناحیهٔ خشک شمالی نزدیک به مغولستان و سیبری روسیه گرفته تا جنگل‌های زیر گرمسیری در سرزمین‌های مرطوب جنوبی نزدیک به ویتنام ، لائوس و برمه . مناطق غربی کشور ناهموار است و رشته کوههای هیمالیا و تیان شان مرز طبیعی آن را با هند و آسیای میانه ترسیم میکنند . در مقابل ، نواحی شرقی این کشور کم ارتفاع است و با ساحلی به طول ۱۴.۵۰۰ کیلومتر مربع در جنوب شرقی با دریای جنوب چین و در شرق با دریای شرق چین همسایه است که در سوی دیگرش تایوان ، کره و ژاپن قرار گرفته‌اند .
تمدن چین باستان یکی از کهن‌ترین تمدن‌های تاریخ است که در سواحل حاصل‌خیز رود زرد که در دشت شمال چین جاری‌ست شکوفا شد . نظام سیاسی چین بیش از ۶ هزار سال مبتنی بر سلطنت مطلقهٔ موروثی بود . نخستین دودمان پادشاهی این کشور دودمان شیا در حدود ۲ هزار سال پ.م بود . اما نخستین حکومتی که چین را متحد کرد دودمان چه‌این در ۲۲۱ پ.م بود . آخرین دودمان پادشاهی این کشور هم چینگ بود که در ۱۹۱۱ با تشکیل جمهوری چین به رهبری کومین‌تانگ ، حزب ملی چین ، نابود شد .
چین در نیمهٔ اول سدهٔ بیستم میلادی در دریایی از اختلافات و جنگ‌های داخلی غوطه‌ور بود که کشور را به دو اردوگاه سیاسی عمده تقسیم کرده بود ؛ کومین‌تانگ و کمونیست‌ها . مخاصمات اصلی در ۱۹۴۹ با پیروزی کمونیست‌ها در جنگ داخلی و تأسیس جمهوری خلق چین در سرزمین اصلی پایان یافت . جمهوری چین به رهبری کومین‌تانگ پایتخت خود را به تایپه در تایوان منتقل کرد و حکومت آن امروزه به تایوان ، کینمن ، ماتسو و چند جزیره دور دست دیگر محدود شده است . از آن هنگام جمهوری خلق چین و جمهوری چین درگیر اختلافات سیاسی شدیدی با یکدیگر در مورد حق حاکمیت و وضعیت سیاسی تایوان بوده‌اند .
از هنگام اجرای اصلاحات اقتصادی در چین برای پی‌ریزی یک اقتصاد مدرن ، چین یکی از سریع‌ترین رشدهای اقتصادی دنیا را داشته است . این کشور هم اکنون بزرگترین صادرکننده و دومین وارد کنندهٔ بزرگ کالا است و دومین اقتصاد بزرگ دنیا بر پایهٔ تولید ناخالص داخلی را در اختیار دارد . چین عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و سازمان‌های چند جانبه‌ای همچون سازمان تجارت جهانی ، اپک ، سازمان همکاری شانگهای و گروه ۲۰ است .
چین به عنوان کشوری دارای سلاح هسته‌ای از بزرگترین ارتش دائمی دنیا و دومین بودجه دفاعی بزرگ دنیا برخوردار است . چین همچنین از سوی برخی از دانشگاهیان ، تحلیل‌گران نظامی ، اقتصادی و سیاسی یک ابرقدرت بالقوه لقب گرفته است .
جاذبه های توریستی
دیوار چین
دیوار چین که یکی از هفت اعجاز جهان شمرده میشود، در جهان به لحاظ زمان ساخت طولانیترین و بزرگترین مهندسی تدافعی نظامی در قدیم است. این دیوار در نقشه جغرافیایی چین ۷۰۰۰ کیلومتر امتداد یافته است. این اثر سال ۱۹۸۷ در "فهرست میراث جهانی " ثبت شد. تاریخ ساخت دیوار چین به قرن ۹ قبل از میلاد باز میگردد. حکومت وقت چین برای جلوگیری از حملات ملیتهای شمالی، برجهای آتش برای خبر رسانی و یا قلعههای مرزی برای حصول اطلاعات دشمن را در ارتباط با دیوار و بر روی آن ایجاد کرد. در دوره حکمرانی سلسلههای بهار وپاییز و کشورهای جنگجو ،میان دوکها جنگ بر پا شد و کشورها با استفاده از کوههای مرزی به ساخت دیوار پرداختند تا سال ۲۲۱ قبل از میلاد ،امپراتور چین شی خوان پس از به وحدت رساندن چین، دیوارهای دوکها را به هم متصل کرد که به صورت دیوار بزرگ در مرزهای شمالی بر روی کوهها در آمد . او میخواست با این کار از حملات دشمن به مراتع شمالی جلوگیری کند. در این زمان طول دیوار چین به ۵۰۰۰ کیلومتر میرسید. در سلسله خان پس از سلسله چین طول دیوار به ۱۰ هزار کیلومتر رسید. در تاریخ دو هزار و اندی ساله چین، حکمرانان دوران مختلف به ساخت دیوار چین پرداختند . تا اینکه طول دیوار به ۵۰ هزار کیلومتر رسید. این میزان معادل گردش به دور کره زمین است. دیواری که اکنون مردم مشاهده میکنند، دیوار متعلق به سلسله مینگ (سال ۱۳۶۸ سال ۱۶۴۴) است از غرب به دروازه "جایو گوان" در استان گان سو چین و از شر ق به ساحل رود یالو جیان در استان لیائو نینگ در شمال شرقی چین منتهی میشود و درمیان آن ۹ استان- شهر و ناحیه خود مختار به طول ۷۳۰۰ کیلومتر وجود دارد و مردم انرا دیوار طولانی مینامند. دیوار چین به عنوان پروژه تدافعی بر روی کوهها ساخته میشد از بیابانها مراتع و لجنزارها عبور میکرد. کارگران طبق عوارض زمینی ،ساختار متفاوتی برای ایجاد دیوار در نظر گرفتند که درایت و عقل نیاکان چین را نشان میدهد. دیوار بر مسیر کوههای پر فراز و نشیب امتداد یافته است . در بیرون دیوار پرتگاه های بلند دیده میشود. در واقع کوه و دیوار به یکدیگر پیوند خوردهاند. لذا دشمن به هیچوجه قادر به نفوذ به این دیوار نبود . دیوار چین معمولا با آجرهای بزرگ و سنگ مستطیل ساخته شده و در وسط ان خاک و خرده سنگ ریخته شده و ارتفاع ان ۱۰ متر است در پهنای دیوار برای عبور چهار اسب کافی است و در یک ردیف عرض آن ۴ -۵ متر است تا در زمان انتقال غلات و سلاحها مشکلی ایجاد نشود . طرف درونی دیوار، نرده سنگی و در وجود دارد که به آسانی حرکت می کند . در فاصله معیینی سکوی دیواری ویا برج آتش برای خبررسانی ساخته شده است . سکوی دیواری برای ذخیره سلاحها و غلات و استراحت سربازان است و در جنگ مخفیگاه بوده است. هنگامی که دشمن دست به حمله میزد برجهای آتش روشن میکردند و سراسر کشور از حمله آگاه میشدند . اکنون مقاومت دیوار چین به عنوان یک مانع نظامی از بین رفته است. اما زیبایی معماری مخصوص آن دیدنی است . زیبایی دیوار چین پرابهت، و باعظمت است. از دور دیواری بلند و پر پیچ و خم بر روی کوهها همانند اژدهایی در حال حرکت به چشم میخورد و صحنهای شکوهمند ایجاد شده است. از نزدیک، دروازههای پر ابهت، دیوارها، سکوهای دیواری، برجهای دیده بانی، برجهای آتش هماهنگ با عوارض زمینی آکنده از دلربایی هنری است. دیوار چین دارای اهمیت تاریخی و فرهنگی و ارزش دیدنی است. چینیها میگویند: " کسی که به دیوار چین صعود نکرده باشد، قهرمان نیست ".
گردشگران چینی و خارجی از پیمودن دیوار احساس افتخار میکنند. حتی سران بسیاری کشورهای خارجی نیز فرصت دیدار از این اثر بزرگ را از دست نمیدهند. برخی از بخشهای دیوار چین بخوبی حفظ شده است از جمله دیوار "بادلینگ" در نزدیکی بیجنیگ دیوار " سی ما تای"، دیوار "موتیان یو"، دروازه شان حای گوان در انتهای شرقی دیوار چین است که نخستین دروازه چین نامیده میشود و دروازه "جایوگوان" در انتهای غرب در گان سو ،این بخشها همچنین از مکانهای بسیار مشهور و دیدنی دیوار است و گردشگران زیادی در تمام سال از آنها بازدید میکنند. دیوار چین تجسم درایت و رنج و زحمت میلیونها چینی در دوره باستان چین است. این اثر پس ازهزاران سال از بین نرفته و دارای دلربایی فناناپذیر و سمبل روحیه ملیت چین است. سال ۱۹۸۷ میلادی دیوار چین به عنوان "سمبل ملیت چین در فهرست میراث جهانی ثبت شد.
غارهای سنگی لون مین
غارهای سنگی لون مین در۵/۱۲ کیلومتری حومه جنوبی شهر لو یان استان خه نان در مرکز چین در پرتگاه‌های شرقی و غربی دره لون مین قرار دارد . به دلیل اینکه کوههای شرقی و غربی در حالت تعادلی قرار گرفته است رودی که از میان آنها عبور می کند همانند درگاه یک منزل به نظر می اید و از همین رو از دوران سلسله تانگ انرا لون مین یعنی در اژدها نام گذاشته اند. این محل مرکز مواصلات است . ابها و کوههای زیبا دارد و اب و هوای آن مطبوع است و منطقه دیدنی به حساب می اید که کیفیت سنگ های آن عالی و برای حکاکی مناسب است از این رو پیشینیان این محل را برای حکاکی انتخاب می کردند.
غار سنگی لون مین و غار موگای دون حوان گان سو و غارهای سنگی یون گان داتوی شان سی " سه گنجینه هنر سنگی چین " نامیده می شود. اغاز حکاکی این غارها در سال ۴۷۱ تا سال ۴۷۷ میلادی در دوران امپراتور سیایو وین تی سلسله ووی شمالی بود . پس از ۴۰۰ سال ساختمان آن خاتمه یافت و اکنون ۱۵۰۰ سال قدمت دارد. طول این غارها از جنوب به شمال حدود یک کیلومتر است .اکنون در میان آن۱۳۰۰ غار حفظ شده و شمار مکان های دارای مجسمه های مقدس در آن ۲۳۴۵ است و یادداشتها و حاکی سنگی آن به ۳۶۰۰ می رسد . ۵۰ برج بودا و۹۷۰۰۰ مجسمه بودا در آن دیده می شود که در این میان غار "بین یان " و معبد فون سیان و غار گو یان از همه دیدنی تر و جالب توجه تر است.
غار "بین یان " اثر (سال ۳۸۶ تا سال ۵۱۲ میلادی ) دوران سلسله ووی شمالی است. این غار ظرف ۲۴ سال ساخته شده و به لحاظ زمان کنده کاری بیشترین وقت را گرفته است . در میان آن ۱۱ مجسمه بزرگ بودا دیده می شود . تصویر ساکیامونی تصویر عمده ارام و طبیعی به نظر می رسد و اثر برجسته هنر حکاکی بر روی سنگ است . مقابل این تصویر دو مجسمه شیر سنگی دیده می شود و درچپ و راست تصویر دو مجسمه شاگرد و دو بودیست مجسمه ساز به چشم می خورد . در این غار مجسمه های بودیست ها و شاگردان آنها به چشم می خورد که بسیار زیبا بوده و گویی زنده است. معبد فون سیان بزرگترین غار سنگی لون مین است و سبک هنر حکاکی سنگی ( سال ۶۱۸ تا سال ۹۰۴ میلادی ) سلسله تانگ را نمایندگی می کند .طول و عرض ان ۳۰ متر است مجموعه مجسمه های این غار مجموعه کامل هنری است که در میان ان حکاکی تصویر " لو شه نا" اثر هنری بی همتاست .بلندای این تصویر ۱۷ متر است بسیار زیبا و گویی زنده است . دو چشم باهوش این تصویر را به زیر چشم دارد و دلربایی هنری آن عالی است. غار گو یان دارای موضوعات بسیار غنی کنده کاری نسبت به دیگر آثار است. غار دیگر دوران سلسله ووی شمالی نیز جالب توجه است. در این غار مجسمه‌های مقدس بودا دیده میشود یادداشتها ازجمله اسمهای کنده کاران و تاریخ حکاکی آنها نیز نوشته شده است. این برای تحقیق سلسله ووی شمالی اسناد گرانمایه خوش نویسی و هنری حکاکی مهمی محسوب میشود. ۲۰ اثر خوش نویسی بون مین در تاریخ خوش نویسی چین تقریبا در این محل جمع است . در غارهای لون مین مدارک تاریخی در زمینه های مذهب نقاشی خوش نویسی موسیقی تزیننات لباس دارو و معماری و مواصلات چینی و خارجی نگهداری شده است و در واقع موزه بزرگ هنر سنگی است. ۳۰ نوامبر سال ۲۰۰۰ طبق استاندارد انتخاب میراث فرهنگی جهانی در فهرست میراث جهانی ثبت شد. ارزیابی کمیته میراث جهانی: غارهای سنگی ناحیه لون مین و مکانهای دارای مجسمه های مقدس آن پردامنه‌ترین و ممتازترین هنر مجسمه سازی در دوران اخیر سلسله ووی شمالی تا سلسله تانگ (سال ۴۹۳ – سال ۹۰۷) را نمایان کرده است این اثارهنری با موضوعات دین بودا ،عالی ترین هنر سنگی چین را نمایندگی می‌کند.
آرامگاه امپراتور چین شی حوان
آرامگاه امپراتور چین شی حوان و دالان‌های مجسمه‌های گلی وسفالی سربازان واسبهایی که همراه امپراتور دفن شده‌اند :
آرامگاه چین شی حوان درشهر شی آن واقع در غرب چین به لحاظ ساختار و موضوع یکی ازبزرگترین آرامگاههای امپراتوران در جهان است. دالان‌های مجسمه‌های گلی و سفالی سربازان و اسبهایی گلی و سفالی که همراه امپراتور دفن شده‌اند همانند اهرام مصر شهرت دارد و هشتمین اعجاز جهان است. "چین شی حوان " نخستین امپراتور جامعه فئودالی چین (سال ۲۵۹ قبل از میلاد – سال ۲۱۰ قبل از میلاد) و در تاریخ چین فردی قابل توجه است. این امپراتور برای اولین بار چین را به وحدت رساند و تدابیری برای مساعدت به توسعه اجتماعی اقتصادی و فرهنگی اتخاذ نمود. مثلا پول واحد – خط – اوزان و مقادیر (واحدهای طول و حجم و وزن). در ضمن به منظور جلوگیری از تعرض حکومت اقلیت ملی شمالی، او همچنین دیوار چین را برای دفاع در برابر حملات دشمن ساخت. این اقدامات موجب شده است که این امپراتور در تاریخ چین به عنوان سیاستمداری مشهور شناخته شود. ازسوی دیگر او فردی بسیار بیرحم و ولخرج بود و برای محدود کردن اندیشه‌های موجود ،در عملیاتی وحشیانه‌ای " کتابها را سوزانده و دانشمندان حامی کنفوسیوس را زنده به گور کرد " و کتاب هایی که با اراده و سلطه وی همخوانی نداشت به اتش ریخت و حتی دانشمندانی را که به لحاظ تفکر با وی نظریه متفاوت داشتند ،زنده به گور کرد در زمان وی برای ساخت ارامگاهش وقصرهای مجلل اموال مردم نیز مورد تطاول قرار گرفت. وی پس از به وحدت رساندن چین به ساخت ارامگاه خود مبادرت ورزید و ۷۰۰ هزار نفر را برای این کار به خدمت گرفت و ساخت این مقبره به مدت ۴۰ سال ادامه داشت. ارامگاه این امپراتور در" لی شان " حومه شهر شی ان استان شان سی چین به مساحت۵۶کیلومتر مربع دیده میشود طول ان از جنوب تا شمال در پایه ارامگاه ۳۵۰ متر و عرض آن از شرق تا غرب ۳۴۵ متر و ارتفاع آن۷۶ متر و شکل ان همانند هرم است. باستان شناسان پس از اکتشاف این اثر در اطراف ارامگاه وی ۵۰۰ دالان و قبرستان کسانی را که همراه وی دفن شده بودند یافتند مانند دالان ارابه مسی طویله اسب‌ها و دالان سربازان. کشف این ارامگاه به عنوان هشتمین اعجاز جهان بسیار اتفاقی و تصادفی بود . سال ۱۹۷۴ روستاییان محلی درصدد حفاری چاه بودند در حین حفاری آنان سفالین‌های شکسته را یافتند که مورد توجه قرار گرفت و پس از آن آثار دیگر از دل خاک بیرون کشیده شد. ۵۰۰ مجسمه سفالی ۱۸ ارابه چوبی و یک صد اسب سفالی از جمله کشفیات است. بلندای این مجسمه‌ها ۸/۱ متر است سیمای انها حقیقی است این مجسمه‌های سفالی مورد پسند مردم کشورهای جهان قرار گرفته و گردشگران خارجی که به چین آمده‌اند و از آنها دیدن کرده اند و رهبران کشورهایی که به چین سفر کردند نیز خواستار بازدید از این اثار تاریخی شدند. ریگان رییس جمهور سابق امریکا از این اعجاز بزرگ تقدیر کرد. به دلیل وجود فناوری در محافظت کشفیات و برای حفاظت بیشتر آرامگاه " چین شی حوان" ، چین قصد ندارد آرامگاه اصلی این امپراتور را حفاری کند. در سالهای اخیر دردالان‌هایی که همراه امپراتور دفن شده ۵۰ هزار شی مهم تاریخی از خاک بیرون امده از جمله ارابه‌های مسی گرانبها . این ارابه‌های مفرغی در سال ۱۹۸۰ کشف شد بخشی از قطعات یدکی آن را تزیینات طلایی و نقره‌ای شامل میشود. اندازه آنها یک دوم اشیای واقعی است. امپراتور یاد شده قصد داشت پس از مرگ نیز سلطه‌اش ادامه یابد اما سه سال پس از مرگش قیام کشاورزان بر پا و سلسله چین برانداخته شد. اما این آرامگاه که به لحاظ دامنه وسیع و گنجینه‌های ان بیشتر است بیش از دو هزار سال در زیر خاک مدفون گردید. با توجه به ارزش بس عظیم تاریخی این آرامگاه ، سال ۱۹۸۷ یونسکو آنرا به عنوان میراث فرهنگی جهان به ثبت رساند.
شهر ممنوعه
شهر ممنوعه سال۱۹۸۷ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است و در مرکز شهر بیجینگ واقع بوده و کاخ امپراتوری دو سلسله "مینگ " و "چینگ " چین است . ۲۴ امپراتور در این ناحیه اقامت و زمانداری کرده اند.
این شهر در سال ۱۴۰۶ ساخته شد و ساخت آن ۱۴ سال طول کشید و بارها مورد تعمیر و تجدید ساخت قرار گرفت. اما ساختار اصلی آن حفظ شده است. مساحت شهر ممنوعه ۷۲۰ هزار متر مربع و دارای بیش از ۹۰۰۰ اتاق با مساحت کل معماری در حدود۱۵۰ هزار متر مربع است و در جهان بزرگترین و کاملترین مجموعه معماری چوبی باستانی محسوب می شود.
دور شهر ممنوعه را دیواری بلند و ضخیم به طول سه کیلومتر در بر گرفته و در بیرون آن کانالی با عرض ۵۲ متر در اطراف شهر به چشم می خورد. در واقع شهر دارای استحکامات سخت و محکم در داخل است. در جنوب آن دو میدان بزرگ وجود دارد و در درون آن حیاطها و قصر های بلندی ساخته گردیده است. قصر " تای خه " یکی از سه قصر بزرگ است .
این قصر, قصر بر پایی فعالیتهای مهم از جمله نشست امپراتور بر تخت ، مراسم روز تولد امپراتوران ، جشن ها و مراسم لشگرکشی است. این قصر بر روی سکوی سنگی مرمری سفید به بلندای دو متر ساخته شده و بلندای قصر بیش از ۳۵ متر و عرض آن ۶۳ متر است وپرعظمت ترین و بزرگترین قصر چوبی چین به شمار می آید قصر "تای خه " قصر طلایی نامیده می شود .
این خرابه‌ها را سال ۱۹۲۱ "آتشن" دانشمند سوئدی برای اولین بار کشف کرد. سپس دانشمندان در این محل به حفاری پرداختند. سال ۱۹۲۷ بوداشن دانشمند کانادایی رسما به حفاری در جوکودیان مبادرت ورزید و سه دندانی را که در جوکودیان کشف کرده بود، رسما " گونه پکن میمون آدم نمای چین " خواند . سال ۱۹۲۹ " پی وین جون " باستان شناس چینی در جریان حفاری ، نخستین کاسه سر " آدم پکن" را کشف کرد و کشف وی جهان را به تکان درآورد. خرابه‌های جوکودیان پس از حفاری بیش از ۸۰ سال ، همچنان برای تحقیق و بررسی مورد استفاده است. در نخستین محل۴۰ متر حفاری شده است. اما هنوز نیمی از باقی غارحفاری نشده است . در مقایسه با سایر خرابه‌ها، شمار سنگواره‌ها و سنگواره‌های پستانداران که در این ناحیه از خاک بیرون آمده، بسیار فراوان است. در نخستین محل جوکودیان آثار تاریخی برجای مانده استفاده از آتش کشف شد و مشخص گردید که تاریخ استفاده بشر از آتش چند صد هزار سال پیش از تاریخی است که گمان میشد. در خرابه‌ها پنج قشر خاکستری و استخوانهای سوخته شده پیدا شده است که ضخامت ان به شش متر می‌رسد. این آثار تاریخی بر جای مانده نشان میدهد انسان پکن نه تنها با آتش آشنا بوده بلکه راه‌های حفظ اتش را می‌دانسته است. در این خرابه‌ها همچنین هزاران وسایل سنگی از خاک بیرون امده و مواد خام ان از اطراف خرابه‌های یاد شده بوده است. این وسایل سنگی متنوع و گوناگون و ساده در چند مرحله ساخته شده است . کشفیات ثابت می‌کند میمون پکن آدم نما تقریبا با زمان حال ۷۰۰ هزار تا ۲۰۰ هزار سال فاصله دارد و در ناحیه جوکودیان اقامت داشته است و از طریق شکار زندگی می کرده است . دوران اولیه با زمان حال ۳۰۰ هزار تا ۲۰۰ هزار سال فاصله دارد دوران دوم با زمان حال ۴۰۰ هزار تا۳۰۰ هزار سال و دوران سوم با زمان حال ۳۰۰ هزار تا ۲۰۰ هزار سال فاصله دارد.انسان پکن متعلق به بشر اولیه و تبدیل آن از میمون به انسان عاقل است. این کشف به لحاظ زیست شناسی، تاریخ شناسی و تحقیق توسعه بشر دارای ارزش بسیار است. انسان پکن و سایر کشفات و تحقیقات فرهنگی، منازعات پیرامون میمون و یا انسان حقیقی از دوران کشف انسان جاوه ای در قرن ۱۹ میلادی رادرمحفل علمی حل کرده است. واقعیات نشان میدهد در طول تاریخ و در یک مرحله خاص انسان واقعی تحولات اجتماعی و فرهنگی زیادی را شاهد بوده است. آنان نسل‌های بعدی "میمون جنوبی" هستند و نیزنیاکان "انسان عاقل " هستند. "انسان حقیقی " در مرحله میانه از رد بندی میمون تا تکامل آدم شکل گرفته است. شکل" انسان حقیقی " کماکان با استاندارد انسان پکن جوکودیان یکسان است. خرابه‌های جوکودیان همچنان غنی‌ترین و سیتماتیک‌ترین و پرارزش‌ترین مدرک بشر قدیمی همزمان با خلقت جهان است. طبق استاندارد انتخاب میراث فرهنگ جهانی، خرابه‌های ادم پکن جووکودیان دسامبر سال ۱۹۸۷ در فهرست میراث جهانی ثبت شد. ارزش کمیته میراث جهانی :کار تحقیق و بررسی علمی خرابه‌های "ادم پکن " جوکودیان کماکان در جریان است . از این میان می‌توان آثار تاریخی برجای مانده بشر جدید از ۱۸ هزار سال قبل از میلاد تا ۱۱ هزار سال قبل از میلاد را کاوش کرد و تکامل تدریجی بشر را تشریح نمود.
رودخانه یانگ تسه
این رودخانه بیش از ۶۳۸۰ کیلومتر طول دارد. منشا آن استان غینگهای در غرب چین است و پس از حرکت به سمت شرق به دریای چین شرق می‌ریزد. سنتا این رودخانه را مرز بین شمال و جنوب چین دانسته‌اند گرچه رودخانهٔ هوآی نیز چنین جایگاهی دارد.
سال ۱۹۹۷ شهر باستانی "پین یایو " استان شان سی در شمال چین در" فهرست میراث جهانی " ثبت شد. در ارزیابی کمیته میراث جهانی آمده است : شهر باستانی پین یایو یک شهر باستانی است که در داخل چین کاملترین شهر حفظ شده است و درتوسعه تاریخ چین برای مردم طومار نقاشی کامل و غیر عادی در زمینه فرهنگی اجتماعی و اقتصادی و مذهبی نمایان گردیده است. این شهر در حدود قرن ۹ میلادی ساختمان شده و شکل آن تقریبا مربع شکل است و مساحت آن تنها ۲۵/۲ کیلومتر مربع است. معماریها و ساختار اصلی این شهر در ۶۰۰ سال قبل انجام گرفت و دیوار شهر- خیابان‌ها – مسکن – مغازه‌ها و معابد اساسا حفظ شده و مجسمه تفکر فرهنگی سنتی ملیت‌هان چین در چند هزار سال و موزه تاریخی هنر معماری سلسلههای مینگ و چینگ از سال۱۳۶۸ تا سال ۱۹۱۱ است. دیوار شهر پین یایو ۲۸۰۰ سال قبل ساخته شده و تنها دیوار خاکی است که سال ۱۳۷۰ میلادی دیوار به ساختار سنگی مرمت شده و دایما تحکیم گردید تا اینکه دیوار سیمای قبلی خود را حفظ کرد. طول دیوار شهر ۶ هزار متر و بلندای آن ۱۲ متر است. دیوار لاک پشت نشان میدهد و دارای شش دروازه است. در جنوب و شمال دو دروازه و شرق و غرب دو دروازه دیده میشود و استخر شهر همانند سر لاک پشت است و دوچاه درخارج از دروازه‌ها به دو چشم لاک پشت شباهت دارد و دروازه شمالی دم لاک پشت است. اینجا پایین‌ترین نقطه شهر است که آبهای الوده درون شهر از این محل جاری است. در فرهنگ سنتی چین ،لاک پشت سمبل عمر طولانی است و شکل دیوار شهر نشان دهنده آن است که پیشنیان چین امیدوار بودند به یاری نیروی معجزه آمیز این شهر راهمانند سنگی محکم تا ابد نهگدارند. معماریهای مسکونی مردم این شهر "سی حه یوان " است . "حیاطی با خانه های اطراف". همه با اجرهای سیاه و کاشی‌های خاکستری رنگ ساخته شده و حکاکی چوبی و آجری ظریف در آن دیده میشود . اکنون ۴ هزار مسکن به این شکل در چین یافت میشود که در دوران مینگ و چینگ ساخته شده است و در این میان ۴۰۰ مسکن به طور کامل نگهداری شده است و کاملترین مجموعه مسکن ملت "هان" در قدیم است. در درون شهر شش مجموعه معماریهای معابد ومغازه‌های دو طرف خیابان متعلق به گذشته‌هاست و آجرهای زرد و سبز رنگ و خانه‌ها سمبل درجه‌بندی است. در این شهر آثار باستانی زیادی مانند قصر " وان فوگ در معبد "جن گو" در شمال شرقی دیده می شود که در چین به لحاظ معماری چوبی در مقام سوم قرار دارد و یک هزار سال قدمت دارد.در داخل قصر مجسمه‌های رنگی قرن ۱۰ میلادی وجود دارد که نمونه‌ای برای تحقیق مجسمه‌های رنگی دوران قدیم چین است . در معبد "شان لین " که قرن ششم میلادی ساخته شد در ۱۰ قصر بیش از دو هزار مجسمه گلی از قرن ۱۳ تا قرن ۱۷ دیده میشود " گنجینه هنری مجسمه‌های رنگی باستانی چین نامیده میشود. به علاوه در داخل و خارج از این شهر یک هزار ستون سنگی حکاکی شده قدیمی دیده میشود.
شهر باستانی پین یایو در تاریخ معاصر چین جایگاه ویژه‌ای دارد. سال ۱۸۲۴ در این شهر نخستین" ژن شن چیان" یعنی بنگاه تعویض و حواله پول در این کشور دایر شد. با الگوی حواله پول نظام سنتی پرداخت نقدی تغییر کرد. سپس کار این بنگاه در چین ژاپن سنگاپور و روسیه گسترش یافت "نخستین بنگاه زیر آسمان " نامیده میشود و شمار این نوع بنگاهها در دوران شکوفایی به ۲۲ رسید. نیمی از شمار کل بنگاههای چین را شامل میشود و به مرکز بانکداری چین تبدیل شده است. خیابان " سی دا جه " کنونی " خیابان بانکداری " یکصد سال قبل است. پین یایو باستانی درخشان بوده و امروز کماکان سرشار از دلربایی است . یک دیوار قدیمی این شهر دوران جدید را به دو جهان با سبکهای متفاوت جدا کرده، در درون دیوار شکلهای معماری ششصد سال قبل موجود است و خارج از ان شهر جدید نامیده میشود.
شهر باستانی لی
"موفو یوان " در درون شهر قدیمی دفتر قدیمی توسی لی جیان واقع است و درسال ۱۲۷۱ -۱۳۶۸ ساخته شد.سال ۱۹۹۸مرمت شده و به موزه شهر مبدل گردیده است. در این حیاط جمعا ۱۶۲ اتاق وجود دارد و۱۱ تخته چوبی افقی که روی آن مطالبی نگاشته شده از سوی امپراتوران اعطا گردیده است. بنای وفولو در معبد فوگو در درون شهر با ارتفاع ۲۰ متر در سال ۱۶۰۱ میلادی ساخته شده ونقوش سقفی آن بسیار ظریف است و این بنا دارای سبک هنری معماریهای خان – تبت – ناشی بوده و اثری نادر و نمونه معماری باستانی در چین است. مجموعه مسکونی بای شاجی در۸ کیلومتری شمال شهر لی جیان قرار دارد و مرکز سیاسی اقتصادی و فرهنگی ناحیه لی جیان در سلسلههای سون و یوان در قرنهای ۱۰ -۱۴ میلادی محسوب میشود.در میان آن میدانی دیده میشود که از سمت شمال سرچشمه‌ای به آن جاری میشود. مجموعه مسکن سو حه در ۴ کیلومتری شمال غربی شهر لی جیان قرار دارد و بازاری در اطراف این شهر قرار دارد و رود چین لون از میان مجموعه مسکونی عبور می‌کند و پل سنگی چین لون بزرگرترین پل در این منطقه است.
تاریخ شهر باستانی دیرینه و ساختار مسکونی شهر منظم است . در واقع دارای سیمای کوهستانی و سیمای رود است مسکن تبلور ملیتهای خان بای ای و تبت و سبک مخصوص ملیت ناشی است .این آثار برای تحقیق در باره تاریخ معماری و فرهنگ چین مهم بوده و میراث با ارزش فرهنگی و بشری است. شهر باستانی لی جیان شهری است دارای ارزش جامع و تاریخ و فرهنگ که تاریخ و فرهنگ و رسوم ملی را نمایان می‌کند.
در این شهر اقامتگاه‌های سنتی اقلیتهای ملی دیده میشود که برای تحقیق وبررسی تاریخ معماریهای بشر و تاریخ توسعه ملیتهای بشر گرانبهاست و میراث گرانمایه فرهنگی بوده که در فهرست میراث جهانی نیز به ثبت رسیده است. دسامبر سال ۱۹۹۷ طبق استاندارد انتخاب میراث فرهنگی در فهرست میراث جهانی ثبت شد. ارزیابی کمیته میراث جهانی در باره این شهر این چنین است : شهر لی جیان جایگاه اقتصادی و راهبردی باعوارض زمینی پر پیچ وخم بوده و سیمای زیبای کامل وساده است.
غار سنگی یون گان
غار سنگی یون گان در جنوب کوه " او جو" ۱۶ کیلومتری غرب شهر داتون استان شان سی در شمال چین قرار دارد. ساخت این غار در سال ۴۵۳ میلادی در رسلسله"وی " شمالی آغاز شد و بیشتر آن در سال۴۹۴ میلادی قبل از انتقال پایتخت وی شمالی به شهر لو یان ساخته شد. مجسمه سازی انتا سال ۵۲۰ – سال ۵۲۵ امتداد یافت. این غار در کوه ایجاد شده از شرق تا غرب یک کیلومتر است بسیار با عظمت و پر ابهت و پر مضمون است . اکنون ۴۵ غار موجود است و دارای ۲۵۲ جای مجسمه در داخل سنگ و ۵۱ هزار مجسمه سنگی است که بزرگرین ان ۱۷ متر و کوچک ترین ان تنها چند سانتی متر است درمیان غارها شکل های بودیسم ،انسان های قدرتمند و خدایان پرنده در مذهب بودا زنده و با نشاط است و حکاکی بر روی ستون های برج دقیق و ظریف و تبلور هنر رئالیسم ( سال ۲۲۱ –سال ۲۲۰ قبل از میلاد) سلسله های چین و حان می باشد تا زنگ رمانیسم ( سال ۹۰۷ – سال ۵۸۱ میلادی ) سلسله های تسی و تانگ در ان نمایان شود.
این غارها با مجموعه غارهای دون خوان گان سو و غار سنگی لون مون حه نان سه مجموعه غارهای سنگی بزرگ چین نامیده می شود و نیز یکی از گجینه های هنر حکاکی سنگی در جهان است . مجسمه سازی غار سنگی یون گان بسیار پرابهت و با عظمت است موضوعات ان غنی و پر رنگ است . هر عتر سنگی چین در قرن پنجم میلادی در مقام اول قرار داشته و گنجینه هنر حکاکی باستانی چین نامیده میشود . طبق زمان ساخت به سه دوره اولیه – دوره متوسط و دوره اخیر تقسیم می شود و سبک مجسمه سازی غارها در دوران مختلف دارای ویژگی های مخصوص به خود است .
غارهای متعلق به دوره اولیه پرابهت است و سبک ساده نواحی غربی را دارد. هنر غارهای دوره متواسط ظریف است به تزیینات زییبای شهرت دارد و به سبک هنر دوره سلسله وی شمالی یعنی پیچیده و با جلال و شکوه ساخته شده است غارهای دوره پایانی گرچهدامنه کوچکتری دارد ولی سیمای رلهای مجسمه سازان لاغر و زیبا را نمایان می کند که تناسب ندارد و سر چشمه هنر غارهای شمالی چین است. گذشته از این حکاکی های رقص ها واکروبات اپرتارهای شمالی چین باقی مانده در غارها نیز تجسم ایده بودایی وقت و انعکاس زندگی اجتماعی وی شمالی است. در غارهای سنگی یون گان به طور زنده تاریخ توسعه هنر بودایی هند و اسیای میانه در هنر یودایی چین ثبت گردیده و نمایانگر =روسه رسوم و ملی شدن تدریجی مجسمه سازی دین بودا در چین است. سبک های مجسمه سازی هنری بودایی در غارهای سنگی یون گان به طور بی سابقه نمایان شده و از این راه الوگوی یون گان به نقطه عطف توسعه هنر بودایی چین تبدیل شده است. مجسمه سازی در دوران سلسله وی شمالی در غارهای موگای دون خوان – غارهای سنگی لون من تا اندازه ای تحت تاثیرات غارهای سنگی یون گان قرار گرفته است. غارهای سنگی یون گان اغاز چینی شدن هنر غارهای سنگی است.
حکاکی شکل معماری قصر چین که در غارهای متوسط یون گان دیده میشود و مکان مقدس بودایی مجسمه در داخل دیوار چین که بر اساس حکاکی مذکور توسعه یافته در ساخت معابد سنگی مورد استفاده وسیع قرار گرفته است. پراکندگی و تزیینات اتناقهای سنگی در دوران اخیر یون گان سبک های معمار ی و تزیین چین را نمایان می کند و تعمیق چینی شدن هنر بودیی را مجسم کرده است. غار های سنگی یون گان دسامبر سال ۲۰۰۱ در فهرست میراث جهانی ثبت شد . بر اساس ارزیابی کمتیه میراث جهانی : غارهای سنگی یون گان واقع در شهرداتون استان شان سی هنر برجسته سنگی دین بودا را در قرن پنجم تا قرن ششم میلادی نمایندگی می کند. در این میان غار پنجم به لحاظ طراحی دارای وحدت است و اثری ب رجسته در دوران اولین شکوفایی هنر بودایی چین است.
غارهای موگای دون حوان
غارهای "موگای دون حوان "درشمال غربی چین پردامنه‌ترین وپرشکوه‌ترین و کاملترین گنجینه هنر بودایی جهان است. سال ۱۹۸۷ غارهای موگا در " فهرست میراث جهانی " ثبت شد. ارزیابی کمیته میراث جهانی بران است که غارهای موگا به عنوان مجسمه‌ها و نقاشیهای دیواری در جهان شهرت دارد و هنر بودایی یکهزار ساله را نمایان کرده است. در حومه شهر دون حوان استان گان سو در شمال غربی چین کوه مین شان مشاهده میشود که در پرتگاه‌های شرقی این کوه در دو کیلومتری از جنوب تا شمال از بالا تا پایین پنج طبقه غار دیده میشود که بسیار پر ابهت است. این غارها را "موگای دون حوان" مینامند.
از سال۳۶۶ میلادی کار کنده کاری غارها آغاز شد و پس از بازسازی تعداد آنها افزایش یافته و تا قرن هفتم در سلسله تانگ شمار غارها به بیش از یک هزار رسید . از اینرو غار هزار بودا نامیده میشود. مردم سلسلههای مختلف ضمن کنده کاری غارها در درون آنها تصاویر بودا را ترسیم کرده و مجسمه‌های بودا را می‌ساختند. به دلیل اینکه این غارها در کنار " جاده ابریشم "قرار دارد، این غارها به عنوان پل ارتباط ادیان و فرهنگ و دانش شرق و غرب نیز تلقی میشود. هنرهای خارجی با هنرهای ملی چین در این غارها امیخته شده و سبکهای هنری آن باعث شده است این گنجینه هنری بسیار زیبا به نظر برسد. به رغم تحولات تاریخی و تخریب‌های مصنوعی کماکان ۵۰۰ غار و ۵۰ هزار متر مربع نقاشی دیواری و بیش از دو هزار مجسمه حفظ شده است.مجسمه‌های موگا هزاران شکل دارد و تزیینات لباس و ویژگی‌های دوران مختلف را نمایان کرده است. نقاشیهای دیواری موگا نیز بسیار پرعظمت است .اگر همه این نقاشیهای دیواری به هم متصل شود به صورت دالان ۳۰ کیلومتری نقاشی در می‌آید. موضوعات این نقاشیهای دیواری را دین بودا از جمله تصاویر بودایی ،بودایی ها ،نقاشیهای حاکی از حکایات دین بودا حکایات هند، آسیای میانه و چین و نقاشیهای حاکی از تاریخ دین بودا با تلفیق اشخاص تاریخی شامل میشود. گذشته از اینها، نقاشیهای دیواری دوران مختلف همچنین زندگی اجتماعی،لباسها و کلاه‌های ملیتها،مجسمه سازی معماری باستانی و موسیقی رقص اکروبات را نمایان کرده و واقعیات تاریخی تبادلات فرهنگی چینی و خارجی را یاد داشت کرده است. از این رو دانشمندان غربی این نقاشیهای دیواری را " کتابخانه دیواری " می‌دانند. سال ۱۹۰۰یک اتاق مخفی نگهداری کتاب در این غارها کشف شد . مردم انرا " غارنگهداری کتاب " نامیده‌اند. در درون این غار به طول و عرض سه متر، کتابها ،پارچه‌های منسوجات ،نقاشی‌ها و تصاویر بودایی و کشفیات نادر حدود ۵۰ هزار مورد یافت میشود تاریخ این کشفیات از قرن چهارم تا قرن یازدهم میلادی بوده و موضوعات ان تاریخ، جغرافیا ،سیاست ملیت ؛ مسایل نظامی زبان و خط ، ادبیات و هنر مذهب پزشکی علوم و فنون و کلیه ابعاد مربوط و کتاب دایره المعارف باستانی چین است. پس از کشف غار کتابها، بسیاری از این آثار را خارجیان به سرقت بردند که ضایعه بزرگی محسوب میشود. اکنون در انگلیس فرانسه روسیه هند المان دانمارک سوئد کره جنوبی فنلاند و امریکا کشفیات دون حوان نگهداری میشود که معادل دو سوم شمار کل کشفیات غار یاد شده است. به دنبال کشف غار ،گروهی دانشمندان چین تحقیق و بررسی کتابهای دون حوان را شروع کردند. سال ۱۹۱۰ نخستین کتابهای تحقیق دون حوان در چین چاپ شد . از این به بعد رشته دون حوان شناسی ایجاد گردید. در چند دهه گذشته دانشمندان کشورهای جهان به هنر دون حوان علاقه فوق‌العاده‌ای پیدا کرده و به طور مستمر به تحقیق و بررسی آن پرداخته‌اند. دانشمندان چین در این زمینه دست آوردهای عظیمی حاصل کرده‌اند. موگای دون حوان گنجینه فرهنگ چین است و دولت چین همواره به حفاظت از آن بسیار اهمیت داده است به دلیل اینکه گردشگران مناطق سراسر جهان از این اثار دیدن میکنند، به منظور حفاظت از کشفیات، دولت چین درکوه "سان وی " در مقابل موگا مرکزنمایش هنر دون حوان را ایجاد کرد ه است. اخیرا دولت چین سرمایه دویست میلیون یوانی برای ایجاد "موگای دیجیتالی " اختصاص داد. این غار مشابه برای حفظ ثروت فرهنگ دون حوان و پرهیز از اسیب رسیدن به نقاشیهای دیواری بسیار مفید است.
کاخ پودالا در کوه حون
این معماریها با استفاده ازعوارض زمینی ساخته شده است که بسیار باعظمت وبا جلال و هماهنگ و کامل به نظرمی رسد . به لحاظ هنر زیباشناسی معماری سطح بسیار عالی محسوب می شود. کاخ سرخ بخش عمده معماریها و قصرهای روحی دالاهای سلسله ها و اتاقهای بودایی است. در میان ان قصر روحی روسان جازو دالیای پنجم از همه زیباتر است. بلندای برج روحی آن ۱۵ متر است و پایه آن چهار مربع و نام آن گرد است. سه بخش یعنی اساس برج ، وسط برج و بام برج دارد. جسد دالایی پنجم با ادویه و گل سرخ در وسط برج نگهداری می شود . برج با طلا روکش شده و ۳۷۲۴ کیلو طلا در آن به کار رفته است . ۱۵ هزار سنگ گرانبها از جمله الماس – یشم سرخ و سبز ،مرواریدخاتم کاری شده و بر روی پایه برج ،الات موسیقی که در مراسم مذهبی روحیانیان بودایی مورد استفاده قرار می گیرد و اسباب قربانی به ترتیب گذارده شده است. قصر غربی، قصر برج روحی دالایی پنجم است و بزرگترین قصر در کاخ سرخ است که با ۴۸ ستون چوبی به بلندای ۶ متر ساخته شده است. در ساختار معماری از معماریهای ملیت خان استفاده شد و حکاکی از جمله تصاویر بودایی ،حیوانات و غیره بر آن دیده می شود. تعمیر و مرمت کاخ پس از قرن ۱۷ توسط معماران ناحیه تبت آغاز گردید و هزاران هزار نقاشی دیواری – دالان ها و راهروها به آن افزوده شده است. این موضوعات فراوان نمایانگر اشخاص تاریخی و داستانهای تاریخی و بودایی و معماریها و عادات و رسوم و ورزش و تفریح و زندگی است. این هنرها در کاخ پودالا بسیار پر ارزش و گرانمایه است. گذشته از این، در این کاخ نقاشی های حکاکی‌های سنگی و چوبی ،مجسمه های گلی ، اشیای تاریخی ،فرش تبت ،سفالین و ظروف یشمی پس از قرن ۱۷ حفظ شده است. اینها نه تنها دارای ارزش هنری عالی بلکه نمایانگر رفت و آمد دوستانه و تاریخ دیرینه تبادلات فرهنگی ملیتهای تبت و "هان "ظرف یک هزار سال گذشته است. کاخ پودالا به عنوان"مروارید بام جهان" به لحاظ پروژه ساختمانی ،ذوب فلزات،نقاشی و حکاکی در جهان شهرت دارد. این اثر دست آورد بزرگ هنرهای معماری ملیتهای هان ، مغول و مون است.سال ۱۹۹۴ کاخ پودالا رسما به عنوان اثر فرهنگی در "فهرست آثار جهانی " توسط یونسکو به ثبت رسید.
کوه " اومه شن " که " کوه دا گوان مین " نیز نامیده می شود در جنوب مرکزی استان "سی چوان "در جنوب غرب چین – ناحیه گذر حوضه سی چوان به دشت چین حای – تبت قرار دارد. قله "وان فودین" ۳۰۹۹ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این کوه به زیبایی طبیعت و کوه سحر آمیز فرشته کشور بودا در چین و جهان شهرت دارد و تلفیق کامل چشم انداز زیبا و طبیعی با تاریخ و فرهنگ دیرینه است کوه در ناحیه ای با مناظر طبیعی مختلف قرار گرفته است وانواع موجودات و گیاهات در آن یافت می شود و با توجه به گرمسیر بوده منطقه پوشش جنگلی آن به ۸۷ در صد می رسد . در این کوه ۲۴۲ گیاه عالی جمعا ۳۲۰۰ نوع دیده می شود که یک دهم رقم عمومی گیاهان چین را شامل می شود و در میان آن یک صد نوع گیاه تنها در این کوه تولید و کشف شده است. به علاوه در این کوه بسیاری حیوانات نادر زیست می کنند در واقع ۲۳۰۰نوع گونه حیوان در منطقه مورد شناسایی قرار گرفته است. این ناحیه برای تحقیقات مربوط در رشته بیولوژی جهانی حائز اهمیت می باشد. کوه اومه شن یکی از " چهار کوه بزرگ دین بودای چین " است.تبلیغ دین بودا واحداث معابد و شکوفایی آن بر سحرآمیز بودن کوه افزوده است. فرهنگ مذهبی خاصه فرهنگ بودایی ، فرهنگ تاریخی کوه اومه شن را شامل می شود به گونه ای که تمامی معماریها ، مجمسه های تصویری ، آلات موسیقی در مراسم مذهبی ،تشریفات موسیقی ، نقاشی همه نمایانگر فرهنگ مذهبی است. معابد در این کوه زیاد است در میان آنها معبد " بایو گو سی " و معبد "وان نیان سی " جزو هشت معبد معروف این کوه محسوب می شود. بودای سنگی " لو شن " در قله "سی لیان " در سمت شرقی کوه قرار دارد. در قدیم "تصویر می له " و " بودای گان دین " نامیده می شد. این اثر در سال ۷۱۳ میلادی در اغاز سلسله تانگ شروع شد و ساخت ان ظرف ۹۰ سال انجام گرفت. این تصویر در کنار کوه و مقابل رود کنده کاری گردیده و بزرگترین تصویر سنگی کوهی جهان است . می گویند" کوه یک بودای سنگی است و بودا یک کوه است ".
بودای بزرگ بنام می له به سمت غرب ساخته شده است و ارتفاع آن ۷۱ متر است. حکاکی آن دقیق و خطوط حکاکی روان و نسبت اندام متوازن است پر ابهت و با عظمت به نظر می رسد و نمایانگر فرهنگ عالی سلسله تانگ است. در دو طرف جنوب و شمال این بودای سنگی ۹۰ محل مجسمه سنگی سلسله تانگ دیده می شود. جایگاه جغرافیایی کوه اومه شن و بودای سنگی له شن بسیار خاص است به گونه ای که چشم انداز طبیعی سحرآمیز و عوارض زمینی نمونه و محیط زیست آن بیانگر تلفیق ناحیه بیولوژی جهانی و ناحیه دارای منابع گیاهی و حیوانی و گونه های نادر است. طی ۲۰ سال اخیر میراث فرهنگی دین بودا وطبیعت و میراث فرهنگی کوه ارزش تاریخی زیباشناسی و تحقیقات علمی و و گردشگری یافته است.
کوه اومه شن و بودای سنگی له شان سال ۱۹۹۶ طبق استاندارد میراث فرهنگی و میراث طبیعی در فهرست میراث جهانی ثبت شد. ارزش کمیته میراث جهانی قرن یکم میلادی در قله این کوه زیبا ، نخستین معبد دین بودای چین پا به عرصه وجود گذاشت. به دنبال احداث معابد در اطراف ؛ این ناحیه به یکی از مقدس ترین مکان ها برای بوداییان تبدیل شد . در قرن های گذشته آثار فرهنگی منطقه فزونی گرفته که بودای سنگی له شن معروف ترین انهاست . این مجسمه سنگی در قرن ۸م ایجاد شده و بلندای ان ۷۱ متر می باشد . در این کوه گونه های حیوانی و گیاهی زیادی که شهرت جهانی دارد یافت میشود.
کوه هوان شان
در چین ضرب المثلی است که می‌گوید: "پس از دیدن پنج کوه به کوه نگاه نمی‌کند و پس از دیدن کوه هوان شان ، به پنج کوه نگاهی نمی‌اندازد." این سخن بیانگر زبیایی و عظمت کوه هوان شان است در واقع ،پس از دیدن پنج کوه کوه تای شان در شرق، کوه حوان شان در غرب، کوه سون شان در مرکز ، کوه حین شان در جنوب و کوه هین شان در شمال ، تمامی کوه های جهان مورد تماشایی نخواهد بود . اما اگر قبل از همه انها کسی کوه هوان شان را ببیند دیگر لازم نیست از پنج کوه مذکور دیدن کند. کوه هوان شان در ناحیه خوش منظره هوان شان در جنوب مرکزی به مساحت ۱۲۰۰کیلومتر مربع قرار دارد. کوه هوان شان دارای قله‌های بلند و دره‌های عمیق با تغییرات عمودی آب و هواست ابرها، مه‌ها و رطوبت با بارش باران زیاد از ویژگی‌های آن است. کوه هوان شان زیباییی مناظر کوههای معروف چین را در خود جمع کرده و در چهار رشته طبیعت عجیب و غریب است کاج‌ها و سروهای عجیب : درختان کاج و سرو عجیب‌ترین مناظر این کوه است. هزاران هزار درخت سرو دارای بیش از یک صد سال عمر در لابه لای سنگ های کوه روئیده و سر بلند ایستاده است. " درخت سرو خیر مقدم مهمانان" زیر قله یو نیو سمبل کوه هوان شان است. سنگ های عجیب درقلل کوهها همانند درختان دیده می شود. سنگها در پایین دره‌ها ، قله‌ها، کمر کوه و دره‌ها مشاهده میشود. دریای ابرها به دلیل آب و هوای عمودی کوهها و دره‌ها را احاطه است به گونه‌ای که قلل کوه هاگاه گاهی ظاهر میشود و بسیار زیبا به نظر می‌رسد و سرچشمه گرم کوه هوان شان نیز بسیار عالی است.
شرایط محیط زیست طبیعی کوه هوان شان عجیب است. سیستم محیط زیست ثابت ومتوازن است. پوشش گیاهی به طور عمودی است. لجنزار و علفزارها در کوه های بلند دیده میشود . پوشش جنگلی ۵۶درصد و پوشش گیاهی ۸۳در صد است. چای مرغوب "هوان شان ما فون " " نوعی گیاه دارویی کوه هوان شان" در چین می باشد که شهرت جهانی دارد. درختان باستانی این کوه زیاد است. سرو و کاج این کوه شهرت زیادی دارد و حیوانات نادر دران بسیار دیده می شود. علاوه بر چشم انداز طبیعی این کوه همچنین دارای فرهنگ عمیق است به طور یکه در تاریخ شاعران نقاشان و هنرمندان زیادی این کوه را ستایش کرده و بسیاری آثار هنری برای ان آفریده اند . شاعران بزرگ سلسله های چین : لی بای ، جادایو ،فاداچن ، ش تایو و گوزی جن در وصف این کوه اشعار زیادی سروده اند . اکنون بیش از ۲۰هزار اثر در این زمینه وجود دارد . در زمینه هنری گروه نقاشان کوه هوان شان که زیبایی و آرامش این کوه را نمایان می‌کند مروارید درخشان از فرهنگ کوه هوان شان محسوب میشود. استادان این گروه دایما ازکوه‌ها و آبهای هوان شان تغذیه می شوند آنان قدرت آفرینش خود را غنی و نقاشیهای زیبا ترسیم کرده‌اند. به علاوه میگویند نیاکان ملیت چین امپراتور "سیان یوان " در این کوه به ریاضت پرداخته و درنهایت به حسن خلق رسیده است در . در چند صد سال گذشته داستانهای زیاد ی مربوط به موجودات فناناپذیر و دارای قابلیت‌های فوق العاده زبانزد بوده است مثلا گفته می شود که قله " سیان یوان "- قله "فو چو " کوه هوان شان در ایین دایویسم جایگاه مهمی دارد. با توجه به مناظر زیبای طبیعی و منشا فرهنگی عجیب، کوه هوان شان در سال۱۹۹۰به عنوان میراث طبیعی و فرهنگی جهان ثبت شد. بر اساس ارزیابی کمیته میراث جهانی: کوه هوان شان در تاریخ ادبی و هنری چین مورد ستایش گسترده قرار گرفته و برای گردشگران شاعران نقاشان و عکاسانی که برای دیدن از این مکان دیدنی و مناظر زیبا می‌آیند دلربایی همیشگی دارد.
معبد آسمانی
معبد آسمانی بزرگ ترین و کامل ترین قربانگان باستانی در چین به حساب می آید. پادشاهان سلسله های مینگ و چینگ ( از سال ۱۳۶۸تا سال ۱۹۱۱) هر سال در این معبد مراسم پرشکوهی برای آسمان و برکت محصولات فراوان بر پا کرده اند . شاه در چین فرزند آسمان نامیده می شده و با این هویت کشور را حکمفرمایی می کرده است . لذا برگزاری مراسم قربانی آسمان اختیار خاص شاه بوده است .
معبد آسمانی در جنوب شهر ممنوعه قرار دارد و مساحت آن ۴ برابر شهر ممنوعه است . جنوبی ترین دیوار معبد آسمانی چهار گوشه ؛ نشانه زمین و شمال ترین ضلع دیوار نیم دایره نشانه آسمان است . این طراحی از ایده باستانی چین درباره آسمان گرد و زمین چهار گوشه سر چشمه گرفته است .معبد آسمانی به معبد داخلی و خارجی تقسیم می شود و دو دیوار گرد دوردور آن را فرا گرفته است . ساختمانهای اصلی در یک خط از جنوب تا شما معبد داخلی آرایش یافته است که شامل یوان چیو ؛ "خوان چون یو" و سالن" چی نیان" می باشد ." یوان چیو" یک سکوی سنگی دارای سه طبقه است ؛ قطعات سنگهای پله ای و نرده ها همگی با عدد ۹در۹ نصب شده است . زایراعدد ۹ نماد آسمان ها می باشد سکوی" یوان چیو" محل اصلی برای نیایش آسمانی است .
"خوان چون یو" سالن بزرگ دوار با ترکیبات چوبی است و از دیدنی های شگفت آور این قسمت ؛ شنیدن انعکاس صدای از دیوار سنگی است . اگر دو نفر جداگانه در دو طرف دیوار شرقی و غربی بایستند و به طرف شمال چهره به دیوار صحبت کنند؛ امواج صدای آنان به وضوح و دایما به گوش طرف مقابل می رسد . گویی یکدیگر تلفنی گفتگو می کنند . سالن "چی نیان" با شکوه ترین ساختمان معبد آسمانی است و ارتفاع آن ۳۸متر و قطرآن ۳۲ممیز ۷۲متر است و بر پایه سنگی دوار قرار دارد . پادشاهان هر سال در این سالن مراسم برکت محصولات فراوان را برگزار می کردند.
سال ۱۹۹۸معبد آسمانی در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید . کمیته میراث جهانی معبد آسمانی را این طور معرفی کرده است که معبد آسمانی بعنوان بزرگ ترین مجمع ساختمان های باستانی چین برای برگزاری مراسم قربانی با طراحی و ترکیب ؛ تزیینات ساختمانی بی نظیر و زیبا از شهرت جهانی برخوردار است ، معبد آسمانی نه تنها در تاریخ معماری چین دارای جایگاه مهمی است بلکه میراث گرانبهای هنری معماری جهان محسوب می شود .
معبد کنفوسیوس
معبد کنفوسیوس اقامتگاه کنفوسیوس و جنگل سنگی کنفوسیوس
کنفوسیوس یکی از بزرگترین فلسوفان جهان و بنیادگذار مکتب فکری کنفوسیوس چین است. معبد و اقامتگاه و آ رامگاهی که برای یاد بود کنفوسیوس ساخته شده "معبد کنفوسیوس – اقامتگاه کنفوسیوس و جنگل سنگی کنفوسیوس " نامیده میشود و نشان دهنده آن است که ظرف دو هزار سال اخیر امپراتوران چین کنفوسیوس و مکتب فکری وی را محترم شمرده‌اند و وی در تاریخ چین و فرهنگ شرقی جهان جایگاه برجسته‌ای دارد. معبد کنفوسیوس – اقامتگاه کنفوسیوس و جنگل سنگی کنفوسیوس در شهر " چی فو " استان شاندونگ در شرق چین – زادگاه کنفوسیوس قرار دارد. معبد کنفوسیوس که " نخستین معبد چین" نامیده میشود بزرگترین عبادتگاه یاد بود این فیلسوف است. سال ۴۷۸ قبل از میلاد یعنی دو سال پس از مرگ کنفوسیوس پادشاه کشور " لو " زادگاه کنفوسیوس را به عنوان معبد تجدید ساختمان کرد که در درون آن لباس و کلاه‌های کنفوسیوس و ظروف قربانی چیده شده و هر سال مراسم یادبود وی برگزار میشود. سپس فرهنگ مکتب وی به صورت فرهنگ رسمی چین در آمد و به دنبال آن امپراتوران سلسله‌ها معبد کنفوسیوس را پی در پی وسعت دادند به گونه‌ای که معبد کنفوسیوس به یک مجموعه معماری با دامنه پرشکوه مبدل شده است تا اوایل قرن ۱۸ امپراتور "یون جن " سلسله چینگ دستور مرمت این معبد را صادر کرد و معبد فعلی همان بنای مرمت شده است. طول معبد از جنوب به شمال یک هزار متر و مساحت آن ۱۰۰ هزار متر مربع دارای ۵۰۰ اتاق و مجموعه معماری باستانی با دامنه‌ای کوچک‌تر از شهر ممنوعه بیجینگ است و نمونه معماری معابد بزرگ باستانی چین می‌باشد. معبد کنفوسیوس دارای ۹ قشر معماری یعنی دارای ۹ حیاطی است که اتاقهای آن در اطراف قرار دارد و قصر " داچن " قصر سمت راست آن است. عدد ۹ بزرگترین اعداد طاق است و در جامعه فئودالی چین عدد ۹ مورد استفاده امپراتور بوده است. بخصوص در معماری علاوه بر امپراتوران ، دیگران نمی توانند از این عدد استفاده کنند در غیر این صورت به همین جرم کشته می‌شوند اما معبد کنفوسیوس مستثنی است. در مقابل قصر سمت راست این معبد،۵ دروازه دیده میشود طبق تشریفات فئودالی تنها معماریهای خاندان امپراتوراین گونه بوده است مثلا شهر ممنوعه بیجینگ دارای این نوع معماری است. معبد کنفوسیوس از این نوع تشریفات معماری امپراتور برخودار است.
قصر " داچن " که معماری محوری معبد کنفوسیوس است ، ۳۰ متر ارتفاع دارد عرض آن از شرق به غرب ۵۰ متر است . بام این قصر آجرهای زرد درخشان و بسیار مجلل و باشکوه دارد و می‌توان زیبایی آن را با قصر "تای حه " شهر ممنوعه بیجینگ مقایسه کرد و یکی از "سه قصر باستانی چین : نامیده میشود. در این قصر آنچه مورد جلب توجه مردم می باشد ۱۰ ستون سنگی در مقابل قصر است بلندای آن ۶ متر است که با سنگ حکاکی شده و ستونهای اژدها نما زیبایی خود را می‌نماید . حکاکی‌های با یکدیگر یکسان نیست و بسیار ظریف و گرانمایه است حتی ستون های اژدهانمای شهر ممنوعه بیجینگ با آنها قابل مقایسه نیست. در معبد بیش از دو هزار لوح سنگی متعلق به سلسلههای چین قرار داده شده و بزرگترین جنگل سنگی در چین است. در این میان ۵۰ لوح سنگی از آن امپراتوران است که جایگاه عالی کنفوسیوس در جامعه فئودالی را نشان میدهد. اقامتگاه کنفوسیوس با معبد کنفوسیوس مجاورت دارد . نسل‌های کنفوسیوس در این مکان اقامت داشتند و پس از خاندان امپراتوران مینگ و چینگ (۱۳۶۸- ۱۹۱۱ ) بزرگترین اقامتگاه در چین است. این اقامتگاه در دوران سلسلههای زین و سونگ (قرن ۱۲ تا قرن ۱۳ میلادی) ساخته شده ملک نمونه‌ای سکونت صاحب زمین در جامعه فئودالی است مساحت آن۵۰ هزار متر مربع و دارای ۵۰۰ اتاق است . این ملک به لحاظ ساختاری دارای ویژگی بسیار است. در درون اقامتگاه پرونده‌های بایگانی تاریخی –لباس های سلسله‌ها و وسایل و اسباب کشفیات حایز ارزش تاریخی زیاد است.
جنگل‌های سنگی ارامگاه مخصوص کنفوسیوس و خانواده اش است و در جهان به لحاظ زمانی طویل‌ترین و دارای بزرگترین مساحت ارامگاه است. قدمت ان ۲۵۰۰ سال و مساحت آن دو کیلومتر مربع است و جمعا ۱۰۰ هزار ارامگاه نوه های کنفوسیوس را در برمی‌گیرد. در این مکان ۵ هزار لوح سنگی و لوح ارامگاه از سلسله خان (۲۰۶ قبل از میلاد – ۲۲۰ میلادی) مشاهده میشود. جنگل سنگی برای تحقیق توسعه سیاسی اقتصادی و فرهنگی سلسله های چین و تغییرات مراسم تشییع جنازه نقش بی بدیلی ایفا می‌کند . این سه محل در جهان شهرت دارد و میراث فرهنگی و میراث طبیعی با ارزش است . دراین ناحیه ۱۷ هزار درخت باستانی دیده میشود. سال ۱۹۹۴ این سه محل به عنوان میراث فرهنگی جهانی در کمیته میراث جهانی ثبت شد.
شهرهاي مهم
پکن
پکن پایتخت کشور جمهوری خلق چین است. در زبان محلی نام این شهر "بجینگ" است و در واقع واژه پکن فرانسوی شده این نام است.
کشور چین بیش از یک میلیارد و دویست و هشتاد میلیون نفر جمعیت دارد.بیشینه مردم چین از نژاد زرد هستند و به زبان ماندارین(چینی) سخن میگویند.جز چینیها تیره‌های دیگری نیز در این سرزمین پهناور می‌زیند چون مغولها،تبتیها و...شماری از تاجیکان نیز در بخش سین کیانگ چین می‌زیند.دینهایی که در این کشور رواج دارند اینهایند:کنفسیوس،بوداگرایی،تائوئیسم،اسلام و آیین ترسایی.
شانگهای
شانگهای بزرگترین شهر کشور چین و هشتمین شهر بزرگ جهان است.
این شهر بیش از ۶ میلیون کیلومتر مربع وسعت و بیش از ۱۸ میلیون جمعیت دارد. و یکی از مهم ترین بنادر چین به حساب می آید!
