معرفی
موقعيت جغرافيايي،کهگيلويه و بويراحمد
استان كهگيلويه و بويراحمد با 16264 كيلومتر مربع وسعت در جنوب غربي مركز ايران واقع شده‌است. براساس آخرين تقسيمات سياسي و اداري در سال 1375، شهرستان‌هاي استان عبارتند از: كهگيلويه بامركزيت دهدشت، بويراحمد با مركزيت ياسوج و گچساران‌شهر ياسوج مركز استان كهگيلويه و بويراحمدمي‌باشد. اين استان، از شمال با استان چهارمحال و بختياري، از جنوب با استان‌هاي فارس و بوشهر، از شرق بااستان‌هاي اصفهان و فارس و از غرب با استان خوزستان همسايه است
اين استان در سال 1375، حدود 544 هزار نفر جمعيّت داشته كه از اين تعداد 23/39 درصد در نقاط شهري‌و 20/60 درصد در نقاط روستايي سكونت داشته‌اند و بقيه غير ساكن بوده‌اند.استان كهگيلويه و بويراحمد منطقه‌اي ناهموار و كوهستاني است كه در حدود 45 مساحت آن از ارتفاعات وتپه ماهورها تشكيل شده است و 15 بقيه مساحت آن را دشت‌ها و دره‌ها در بر گرفته‌اند.
بلندترين نقطه استان، قلّه‌دنا به ارتفاع 4409 متر و پست‌ترين ناحيه آن ليشتر با ارتفاع 500 متر از سطح دريا مي‌باشد. در مناطق سردسير،ارتفاعات بلندتر و تپه ماهورها بيشتر است و در مناطق گرمسير ارتفاعات كوتاه‌تر و تپه ماهور نيز كمتر است.عمده اراضي كشاورزي استان در دشت‌ها واقع شده است.
آب و هوا،کهگيلويه و بويراحمد
در امتداد رشته كوههاي اصلي زاگرس از شمال شرقي به جنوب غربي در استان كهگيلويه و بويراحمد،از ارتفاع كوه‌ها و مقدار بارندگي و رطوبت هوا به طور محسوسي كاسته شده و مشخصات اقليمي دوگانه‌اي راپديد مي‌آورد. بدين ترتيب اين استان به دو منطقه سردسيري و گرمسيري تقسيم شده است
منطقه گرمسيري در قسمت جنوب و غرب استان واقع شده و آب و هوايي گرم و خشك دارد و بادهاي موسمي(فصلي) و محلي متعددي در اين ناحيه مي‌وزند. باران اين منطقه از آبان ماه آغاز شده و تا ارديبهشت به تناوب‌ادامه مي‌يابد. در اين مناطق يخبندان بندرت اتفاق مي‌افتد.
منطقه سردسيري در شمال و شرق استان قرار دارد. بارش اين ناحيه معمولاً از آبان ماه شروع و تا ارديبهشت ماه‌به تناوب و معمولاً به صورت برف ادامه مي‌يابد. اين قسمت از استان كه در واقع جنوبي‌ترين بخش زاگرس‌مرطوب است با جنگل‌هاي وسيع و زيباي بلوط پوشيده شده و سرچشمه رودهاي بزرگي است.در اين استان بادهايي با جهات مختلف مي‌وزند كه مهّم‌ترين آن‌ها عبارتند از:
بادهاي موسمي كه به نام باد شمال و باد جنوب معروف هستند. باد شمال از طرف شمال غربي از درياي‌مديترانه و آب‌هاي اطراف آن و گاهي از اقيانوس اطلس به داخل منطقه نفوذ مي‌كند. و موجب بارندگي مي‌شود.باد جنوب از سمت جنوب و جنوب غربي به ويژه در اواخر بهار و تابستان به داخل منطقه نفوذ مي‌كند ومعمولاً با گرما همراه است
بادهاي محلي در نواحي مختلف نسبتاً محدود و كم وسعت استان مي‌وزند كه مهّم‌ترين آن‌ها عبارتند از: بادآشوب، باد زير روز، كوه باد، باد حيران، باد چوغان، باد او و باد درخت‌رو.
تاريخ و فرهنگ،کهگيلويه و بويراحمد
استان كهگيلويه و بويراحمد در گذشته‌اي نه‌چندان دور جزء يكي از بلوك‌هاي مملكت فارس ومشتمل بر دو قسمت شمال شرقي كه آن را سردسير و كوهستاني و پشت كوه و قسمت جنوبي و غرب بود كه آن‌را نره كوه بهبهان مي‌ناميدند. تا دوّم تيرماه 1342 شمسي، قسمتي از استان فعلي كهگيلويه و بويراحمد جزءاستان خوزستان و قسمتي نيز جزء استان فارس بود.پانزدهم آبان ماه 1338، قسمت گرمسير بهبهان به شهرستان كهگيلويه با مركزيت دهدشت تبديل شد. اين‌شهرستان كماكان جزء استان خوزستان و بقيه منطقه جزء استان فارس بود. به دنبال شورش ايل بويراحمد در22 تيرماه 1342، منطقه كهگيلويه و بويراحمد طبق تصويب نامه مجلس شوراي ملي وقت، از استان‌هاي فارس‌و خوزستان جدا شد و به يك فرمانداري كل تبديل شد و ياسوج كه تا آن زمان خالي از سكنه بود، به عنوان مركزآن تعيين گرديد.
در اسفندماه 1352 شمسي فرمانداري كل كهگيلويه و بويراحمد به استان تبديل شد. به استنادكتاب "ممسني در گذرگاه تاريخ" مردم لرستان، كهگيلويه و بويراحمد، ممسني و حتي' دشتستان بوشهر با گذشته‌تاريخي مشترك از يك نژاد هستند و با يك زبان صحبت مي‌كنند و آداب و رسوم و فرهنگ مشابهي‌دارند.كنش‌هاي فرهنگي مردم كهگيلويه و بويراحمد از روابط اجتماعي موجود مبتني بر نظام عشيره‌اي متأثراست. در اين نظام فرهنگي تمام رفتارهاي اجتماعي و فرهنگي مردم تحت تأثير مستقيم روابط قبيله‌اي وعشيرتي قرار دارند.
صنايع دستي و سوغاتي ها،کهگيلويه و بويراحمد
در بين عشاير كهگيلويه و بويراحمد توليد دست بافتهاي مختلف از ديرباز رواج دارد.وجود مواد اوّليه مورد نياز از جمله انواع پشم، زمينه مناسبي براي تهيه انواع دست‌بافتها فراهم ساخته است.دست بافتهاي كهگيلويه و بويراحمد كه با استفاده از مواد اوليه مرغوب و با رنگهاي متنوع گياهي و در نقش‌هاي‌سنتي تهيّه مي‌شود، خريداران و طرفداران بسيار دارد و مرغوبيت آن باعث شده است، 90 درصد از توليدات‌دست بافت استان صادر شود
بافت صنايع دستي در كهگيلويه و بويراحمد متنوع است و مي‌توان آن‌ها را به‌بافته‌هاي داراي نظير قالي، جانمازي، پشتي، خورجين، بافتهاي بدون گره نظير گليم و بافتهاي ميلي نظيرجوراب، دستكش و سوزن دوزي، تقسيم كرد.اهم صنايع دستي استان كهگيلويه و بويراحمد عبارتند از: قالي بافي، گبه، گليم و گچمه. سوغاتي مهّم استان‌عبارتند از: قالي، گليم، گبه، جانمازي، پشتي، خورجين، سوزن دوزي، دستكش و ديگر محصولات صنايع دستي‌عشايري كه خريد آن‌ها براي بازديد كنندگان يادگاري جالب و ماندني‌است.
آثار باستانی و جاذبه های گردشگری
قلعه های دختر ، دشمن زياري كهگيلويه
منطقه حفاظت شده حيات وحش دنا،بويراحمد
منطقه حفاظت شده دنا از نظر تنوع گونه‌هاي گياهي بسيار غني است و با توجه به‌مجموعه درختان و گياهان جنگلي، مرتعي، دارويي، خوراكي و تزئيني، سرمايه ژنتيكي با ارزشي به حساب‌مي‌آيد. گونه‌هاي مختلف گياهي منطقه عبارتند از، بن، كيكم، ارژن، زالزالك، شن و ارژن و بلوط. حيات وحش‌دنا معرف سيماي متنوع جانوري زاگرس است. خرس‌هاي قهوه‌اي بزرگ، انواع عقاب، پلنگ و گرگ و انواع‌گربه‌هاي وحشي، شاهين، كبك، هما، سنگ چشم و... از جمله گونه‌هاي جانوري منطقه حفاظت شده دنااست.
