معرفی
موقعيت جغرافيايي
استان بوشهر حدود ۲۷۶۵۳ كيلومتر مربع مساحت و ۶۰ كيلومتر ساحل دارد و در شمال خليج فارس‌در جنوب ايران واقع شده و اهميت سوق الجيشي و اقتصادي قابل توجهي دارد. شهرستان‌هاي بوشهر،تنگستان، دشتستان، دشتي، دير، ديلم، كنگان و گناوه در اين استان قرار دارند و مركز سياسي - اداري آن، شهربوشهر است.
استان بوشهر از نظر موقعيت طبيعي از دو قسمت جلگه‌اي و كوهستاني تشكيل شده است. قسمت جلگه‌اي‌آن در امتداد خليج فارس كشيده شده است. اكثر شهرها و مراكز جمعيتي استان در محدوده اين جلگه‌ها استقراريافته‌اند. قسمت كوهستاني استان، از دو رشته كوه گچ‌ترش و نوكند تشكيل شده كه در سراسر طول استان به‌موازات هم امتداد يافته‌اند
جمعیت استان
استان بوشهر در سال ۱۳۷۵ حدود ۷۴۳۶۷۵ نفر جمعيت داشته است. از اين تعداد ۰۵/۵۳ درصددر نقاط شهري و ۷۶/۴۴ درصد در نقاط روستايي سكونت داشتند و بقيه غير ساكن بوده‌اند.
تاريخ و فرهنگ
استان بوشهر به علت موقعيت استراتژيكي مناسب براي احداث پايگاه دريايي و بندرگاه، مورداستفاده پادشاهان عيلام قرار گرفته بود. در زمان هخامنشيان سرزمين بوشهر جزو ساتراپ پارس بود. خليج‌فارس و به تبع آن استان بوشهر، به دليل موقعيت سوق الجيشي و اهميت اقتصادي و بازرگاني، در طول تاريخ‌همواره از سوي كشورها و دولت‌ها براي تبادل علم و ثروت و گسترش قدرت سياسي مورد توجه قرار گرفته‌است. اولين يورش دولت‌هاي اروپايي به سواحل خليج فارس در سال ۱۵۰۶ ميلادي با حمله پرتغالي براي‌مقابله با تجار مصري و ونيزي صورت گرفت. در سال ۱۰۳۱ هجري قمري شاه عباس صفوي با انگليسي‌هامتحد شد و دست پرتغالي‌ها را از خليج فارس كوتاه كرد. از سال ۱۱۴۸ ه.ق نادر شاه بوشهر را كه دهكده‌اي بيش‌نبود، مورد توجه قرار داد و بوشهر را به يك بندر با اسكله كشتي‌سازي تبديل كرد. در اواخر سلطنت نادرشاه‌افشار، ايران ۲۳ تا ۲۵ فروند كشتي در خليج‌فارس مستقر كرده بود . در دوره حكومت سلسله زند نيز اين منطقه محل كشمكش‌هاي سياسي بود. سلسله قاجاريه كه پس از زنديه‌به روي كار آمد چندان نفوذي در خليج فارس نداشت. به همين دليل رفته رفته نفوذ انگليسي‌ها در خليج فارس‌بيشتر شد و زمام امور خليج فارس و درياي عمان به دست آنها افتاد و ژنرال كنسول انگليس در بوشهر مدت ۲۰سال بر خليج فارس حكمراني كرد. اين حكمراني تا سال‌هاي بعد از ۱۹۱۳ ميلادي نيز ادامه داشت و درجنگ‌هايي مابين سپاه ايران و قشون متجاوز انگليسي در زمان ناصرالدين‌شاه روي داد. سپاه ايران در سال ۱۸۵۷مغلوب شد و سلطه انگليسي‌ها بر خليج فارس و استان‌هاي ساحلي كماكان ادامه يافت. اين شكست در سال۱۹۱۳ ميلادي نيز كه رهبري جنبش استقلال طلبانه را رئيس علي دلواري و دليران تنگستان بر عهده داشتند،مجدداً تكرار شد.
آب و هوا
آب و هواي استان در نوار ساحلي گرم و مرطوب و در قسمت‌هاي داخلي، گرم و خشك صحرايي‌است. در اين استان دو فصل محسوس وجود دارد؛ زمستان نسبتاً خنك شامل ماه‌هاي آذر، دي، بهمن و اسفند وتابستان گرم و خشك كه ساير ماه‌هاي سال را در بر مي‌گيرد. فصول پاييز و بهار اين استان بسيار زودگذر است.متوسط دماي سالانه استان ۲۴ درجه سانتي گراد گزارش شده است كه بيشترين مقدار آن در تابستان با ۵۰ درجه‌و كمترين مقدار آن در زمستان با ۶ درجه سانتي‌گراد ثبت شده است. گرماي متوسط خنك‌ترين ماه اين استان، دردي ماه با ۱۵ درجه سانتي‌گراد گزارش شده است. در اين استان ما بين دهم ارديبهشت تا دهم مهرماه (حدود ۱۴۰روز) ميزان گرما به بيش از ۴۰درجه سانتي‌گراد مي‌رسد.
صنايع دستي و سوغات
انواع صنايع دستي و سوغاتي‌هاي استان عبارتند از: قالي، گبد، گليم، نمد، حصير،گيوه، زنبيل، سبد، جارو، سفال، قليان، مشك آب، دولچه، تور ماهيگيري و شيريني مسقطي.
موزه ها
آثار باستانی و جاذبه های گردشگری
كوشك اردشير - تنگ‌ارم دشتستان
غار تاريخي چهل خانه - برازجان
عمارات و خانه‌هاي قديمي بوشهر
به طور كلي معماري خانه‌ها با اقليم منطقه بسيار تطابق دارد. شكل عمومي آنها ساده و به سبك معماري «بيت‌ميلاني» است. اين نوع خانه‌ها را در بوشهر و ساير شهرهاي مهم سواحل شمال خليج فارس و نيز شمال سوريه‌مي‌توان مشاهده كرد. اهم خانه‌هاي قديمي استان بوشهر عبارتند از:
خانه قاضي - بوشهر: اين خانه قديمي در ميان محله بهبهاني و شنبدي بوشهر واقع شده است و تزئينات وگچبري‌هاي در اشكال گل و بوته دارد. در ورودي اين خانه مقرنس كاري شده است و پنجره‌هاي نفيس منبت‌كاري شده با شيشه‌هاي رنگين دارد. اين خانه به خانواده قاضي تعلق دارد.
خانه رئيس علي دلواري - بوشهر: اين خانه در 45 كيلومتري بوشهر در دلوار قرار دارد كه پس از تعبير و نوسازي به‌يك مجموعه فرهنگي تبديل شده است.
عمارت ملك - بوشهر: اين عمارت به صورت مجموعه ساختماني به حدود يك قرن قبل تعلق دارد و در پنج‌كيلومتري شهر بوشهر در كنار ميدان بهمئي قرار گرفته است. مساحت زير بناي آن 400 متر مربع است و توسط‌معماران فرانسوي ساخته شده است. بناي اين عمارت به اواخر دوران زند و اوايل دوران قاجار مربوط است.
ساحل خليج فارس - بوشهر
