درباره گنبد مدور
گنبد مدور از بناهای ساخته شده در دوره سلجوقیان در شهر مراغه می باشد که در فاصله ده متری شمال گنبد کبود قرار گرفته است برروی کتیبه برج به خط کوفی تاریخ احداث بنا سال ۵۶۳ هجری می باشد ؛ ولی درباره نام بانی و مدفون داخل آن هیچ گونه اطلاعی در دست نیست و مزاری کاملا ناشناخته است .
این بنا برجی است مدوری شکل با ظاهری ساده که با گنبدی دوپوش پوشیده شده بود ؛ ولی از گنبد و سقف آن در اثر مرور زمان چیزی بر جای نمانده است . برای جلوگیری از خرابی بنا ، سقف پوششی با شیروانی بر روی آن احداث نموده اند .
سردر ورودی برج مدور دارای قاب و تاقی هلالی شکل بوده که درگاه را احاطه کرده و در بالا و زیر تاق هلالی ، کتیبه ای به خط کوفی با نقوش پیچیده ای از آجر و کاشی های فیروزه ای به چشم می خورد .
ارزش بنا در این است که ترقی و تکامل نمای مینایی را طی دوران کوتاه میان تاریخ احداث این بنا و تاریخ ساخت گنبد سرخ نشان می دهد . این بنای آجری بروی سکوی بلندی از سنگ که سردابی در میان دارد ، قرار گرفته است .
گنبد مدور دومین مزار از قبرهای پنجگانه مراغه است بنا كه از آجر ساخته شده ، به سكوی بلندی از سنگ كه سردابی در میان دارد ، نهاده شده است .معماری این گنبد نیز بسیار جالب توجه است . مصالح آن آجر و ملاط و بیشتر به برج دیده بانی شبیه است . بنا ظاهری ساده دارد و نظیر نوعی برج دفاعی است كه فاقد تزئینات می باشد . فقط درب ورودی آن با نقوشی مشابه نمای اصلی گنبد سرخ آذین شده است .
در فاصله ده متری شمال برج مادر هلاكو مقبره دیگری بنام برج مدور قرار دارد . سر در ورودی برج مدور مانند گنبد سرخ دارا ی قاب و طاقی هلالی شكل است كه درگاه را احاطه نموده و در بالای آن و همچنین زیر طاق هلالی كتیبه ای به خط كوفی با نقش های پیچیده از آجر و كاشی های فیروزه ای به چشم می خورد به شرح زیل :
" كل نفس ذائقه الموت تم البنا بر سنه ثلث و ستین و خمسائه "
تزئینات كاشی ، و نقوش كه در بند كش بین آجرها به صورت مهره هائی با نقش الله و نقوش هندسی بكار رفته همه و همه امتیاز خاصی به این بنا داده اند . اتاق فوقانی سابقا " دارای پوششی از گچبری و تزئینات گچی بوده كه از آن همه هنر و زیبایی فقط در گوشه و كنار آن قطعاتی به جای مانده و مابقی از بین رفته است .
مساحت آن 80 متر مربع با سردابه و زیر زمین آن 50 متر مربع است .
