درباره کلیسای هوانس مقدس

این کلیسا یکی از کلیسا های ارامنه کاتولیک است و نام آن از اسم یکی از حواریون حضرت عیسی ( ع) به نام " یوحنا " که ارامنه به آن " هوانس "  می گویند ، گرفته شده است . این کلیسا روی تپه ای مشرف به روستای سُهُرل یا سهرقه مرند واقع شده و در 40 کیلومتری شمال غربی تبریز قرار دارد . هرچند قدمت بنای این کلیسا را به قرون پنج و شش میلادی نسبت داده اند ، ولی بنای اصلی بارها بر اثر ویرانی تجدید بنا شده است.
قدمت بنای فعلی که توسط معماران روسی و فرانسوی ساخته شده است ، به سال 1840 میلادی می رسد . کلیسای هوانس در اثر زلزله ی 1936 میلادی آسیب جدی دید و بعد از آن درها  و پنجره های بنا به تاراج رفت .
بنا به صورت مستطیل در ابعاد 5/18 × 5/6 متر ، با نمای آجری ساخته شده و شامل سه قسمت ورودی ، تالار مرکزی و محراب است . ایوان  آجری بنا به وسیله ی دو راه پله به برج ناقوس کلیسا که به صورت ستاره ای 16 ضلعی است و  12 متر ارتفاع دارد ، راه می یابد .
پوشش طاق مرکزی به صورت گریو استوانه ای و گنبد مخروطی است . محراب نیز در قسمت شرقی با گنبدی کوچک تر قرار دارد .
 
کلیسای سورب هوانس مراغه شامل سه بخش محل اسکان اسقف اعظم ، بخش مدرسه و روشن کردن شمع و عود است که بر خلاف عرف رایج در کلیسا سازی ، این کلیسا دارای پلان مربع القاعده است . کلیسای ارامنه مراغه در دوران حکومت ایلخانی از موقعیت خاصی برخوردار و دارای کلیساها و صومعه ‌های متعدد بود ولی در زمان حاضر این کلیسا به دلیل مهاجرت ارامنه به تهران و شهرهای دیگر عملا بدون استفاده مانده است .
مدخل این کلیسا در ضلع غربی است و ورود به داخل آن از طریق در گاه زیر طاق گنبدی صورت می گیرد . فضای اصلی کلیسا به شکل مستطیل است که عبادتگاه یا محراب در ضلع شرقی آن واقع شده و مرکب از سه طاقنما با قوس جناغی می باشد . طاقنمای میانی از دو طاقنمای طرفین بزرگتر است و در داخل این طاقنما دوپنجره مستطیل شکل موجود است که با شیشه های رنگی جالب تزیین شده است . طاق نمای میانی دارای طاق جناغی و طاق نماهای طرفین دارای گنبد کوچکی می باشد . در ضلع شمالی و جنوبی بر روی دیوارها ، طاقچه ها و نغول های کم عمقی جهت عرضه عکسهای یادبود تعبیه شده است . نور داخل کلیسا از درب ورودی و پنجره های کوچک ضلع شرقی و شمالی و جنوبی تامین می گردد  .
در جلوی تالار، نرده چوبین مشبکی قرار دارد که حد فاصل بین محوطه محراب و محل نشستن مردم است . بر روی سقف کلیسا نیز چند چلچراغ قدیمی جلب توجه می کند . در ضلع غربی حیاط یک سری ساختمان یک طبقه ای احداث شده که در گذشته مورد استفاده بوده ، لیکن امروزه متروک گردیده ، ولی اتاق های مخروبه دیگری نیز در اطراف حیاط دیده می شود که مسکن ارامنه کم بضاعت ساکن در روستای پرآباد می باشد . سردر ورودی کلیسا دارای کنبد رک هرمی با روکش شیروانی است و ناقوس کلیسا نیز در این محل قرار دارد  .